طلاق سه طلاقه در قوانین ایران
ازدواج یکی از مهم ترین بنیان‌های زندگی است که در اسلام نیز به آن اهمیت فراوانی داده شده است. با این حال، گاهی اوقات اختلافات بین زوجین به حدی می رسد که ادامه زندگی مشترک برای آن‌ها امکان پذیر نیست. در چنین شرایطی، طلاق به عنوان راهکاری برای پایان دادن به این زندگی مشترک مطرح می شود.
یکی از انواع طلاق که در گذشته بیشتر رایج بوده، طلاق سه طلاقه است. در این نوع طلاق، مرد همسر خود را سه بار طلاق می دهد. اما شرایط و احکام طلاق سه طلاقه در مذاهب مختلف اسلامی، به ویژه شیعه و اهل سنت، متفاوت است.
ما در این مقاله از سایت وکیل خوب ، قصد داریم به بررسی ابعاد مختلف طلاق سه طلاقه بپردازیم.
طلاق رجعی و بائن
قبل از پرداختن به طلاق سه طلاقه، لازم است به تفاوت بین طلاق رجعی و بائن اشاره کنیم. طلاق رجعی طلاقی است که مرد می‌تواند تا قبل از پایان عده، بدون نیاز به عقد جدید، به همسر خود رجوع کند. اما طلاق بائن طلاقی است که با پایان عده، رابطه زوجیت به طور کامل قطع می‌شود و مرد نمی‌تواند بدون عقد جدید به همسر خود رجوع کند مگر در شرایط خاصی که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
همچنین بخوانید !! بهترین وکیل کیفری
طلاق سه طلاقه در قرآن
آیات 229 و 230 سوره بقره به طور صریح به موضوع طلاق و به ویژه طلاق سه طلاقه پرداخته‌اند. در این آیات، خداوند متعال به مردان اجازه می‌دهد تا دو بار همسر خود را طلاق دهند و سپس در صورت تمایل به ادامه زندگی مشترک، به او رجوع کنند.
اما اگر مرد برای بار سوم همسر خود را طلاق دهد، این طلاق بائن خواهد بود و مرد نمی‌تواند بدون ازدواج مجدد زن با شخص دیگری، به او رجوع کند. مگر آنکه زن با شوهر جدید خود نیز طلاق بگیرد و هر دو قصد داشته باشند که مجدداً با هم زندگی کنند.
مفهوم حدود الله در آیه
عبارت “حدود الله” در این آیات به معنای قوانین و مقررات الهی است که برای حفظ نظم و آرامش در جامعه وضع شده است. طلاق نیز مانند سایر امور زندگی، باید در چارچوب این حدود الهی انجام شود تا از بروز مشکلات و آسیب های اجتماعی جلوگیری شود.
تأثیر فرهنگی و اجتماعی بر طلاق سه طلاقه
تفسیر و اجرای حکم طلاق سه طلاقه در طول تاریخ تحت تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی مختلف قرار گرفته است. در برخی جوامع، به دلیل سنت‌ها و باورهای رایج، به طلاق سه طلاقه به عنوان یک ابزار کنترل زنان نگاه شده است. اما اسلام بر حفظ حقوق زن و مرد تأکید دارد و طلاق را تنها در صورتی مجاز می‌داند که ادامه زندگی مشترک برای زوجین امکان‌پذیر نباشد.
قوانین مدنی ایران و طلاق سه طلاقه
قانون مدنی ایران نیز به موضوع طلاق پرداخته و برخی از احکام فقهی را در قوانین خود منعکس کرده است. با این حال، در برخی موارد، قوانین مدنی ایران با فقه اسلامی متفاوت است. برای مثال، در قانون مدنی ایران، طلاق یک عمل حقوقی است که باید با طی مراحل قانونی انجام شود.
همچنین بخوانید !! بهترین وکیل امور خانواده
طلاق سه طلاقه در فقه شیعه و اهل سنت
همانطور که در بخش قبلی به آن اشاره شد، قرآن کریم به طور کلی به موضوع طلاق و به ویژه طلاق سه طلاقه پرداخته است. اما فقهای شیعه و اهل سنت در تفسیر و تفصیل احکام مربوط به طلاق سه طلاقه، دیدگاه‌های مختلفی ارائه داده‌اند.
فقه شیعه
در فقه شیعه، طلاق سه طلاقه به معنای طلاق دادن زن سه بار متوالی است. پس از طلاق سوم، زن و مرد بر یکدیگر حرام می شوند مگر در صورتی که زن با مرد دیگری ازدواج کند و از او طلاق بگیرد (محلل). این شرط برای حفظ حرمت زن و جلوگیری از بازی با احساسات او است.
فقهای شیعه بر این باورند که طلاق سه طلاقه در یک مجلس صحیح نیست و هر بار طلاق باید با فاصله زمانی و شرایط خاص صورت گیرد. همچنین، آن‌ها قائل به امکان رجوع در شرایط خاصی مانند حائض شدن زن نیستند.
فقه اهل سنت
در فقه اهل سنت، به ویژه مذهب حنفی، طلاق سه طلاقه در یک مجلس نیز صحیح است. به عبارت دیگر، اگر مرد در یک مجلس سه بار صیغه طلاق را جاری کند، زن سه طلاقه محسوب می‌شود. با این حال، در مذاهب دیگر اهل سنت، ممکن است شرایط و قواعد متفاوتی برای طلاق سه طلاقه وجود داشته باشد.
تفاوت‌ها و مشترکات
در هر دو مذهب، طلاق سه طلاقه به معنای حرام شدن زن برای مرد است مگر در صورتی که زن با مرد دیگری ازدواج کند و از او طلاق بگیرد.
مهم ترین تفاوت بین فقه شیعه و اهل سنت در مورد طلاق سه طلاقه، در نحوه وقوع آن است. در فقه شیعه، طلاق سه طلاقه باید در سه نوبت مجزا صورت گیرد، در حالی که در برخی مذاهب اهل سنت، طلاق سه طلاقه در یک مجلس نیز صحیح است.
حکم سه طلاقه در قانون مدنی ایران
قانون مدنی ایران، به عنوان مهم‌ترین قانون حاکم بر روابط خانوادگی، در ماده 1057 به موضوع طلاق سه طلاقه پرداخته است. بر اساس این ماده، زنی که سه مرتبه متوالی همسر یک مرد باشد و طلاق بگیرد، برای آن مرد حرام می‌شود مگر اینکه با مرد دیگری ازدواج کرده و پس از آن طلاق گرفته باشد. این حکم با هدف حفظ کرامت زن و جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های عجولانه مرد وضع شده است.
همچنین بخوانید !! وکیل کاهش سن در شناسنامه
نکات مهم در مورد حکم سه طلاقه در قانون
برای تحقق طلاق سه طلاقه، باید سه شرط اساسی محقق شود:
زن سه مرتبه متوالی همسر یک مرد باشد.
طلاق‌ها به صورت رسمی و قانونی ثبت شده باشد.
بین هر دو طلاق، زن با مرد دیگری ازدواج نکرده باشد.
قانون مدنی در برخی موارد خاص، استثناهایی برای حکم سه طلاقه قائل شده است. مثلاً در مواردی که زن به دلیل بیماری یا نقص جسمانی قادر به ادامه زندگی زناشویی نباشد، ممکن است قاضی حکم به طلاق بدهد.
قاضی در بررسی پرونده‌های طلاق، موظف است با توجه به دلایل و مدارک ارائه شده، تصمیم بگیرد که آیا شرایط طلاق سه طلاقه محقق شده است یا خیر.
حکم سه طلاقه از جنبه های حقوقی و اجتماعی دارای اهمیت زیادی است. از یک سو، این حکم به دنبال حفظ حقوق زن و جلوگیری از بی‌اعتنایی مرد به حقوق همسر خود است. از سوی دیگر، این حکم ممکن است در برخی موارد به زیان زن تمام شود و او را با مشکلات اجتماعی و اقتصادی مواجه کند.
همچنین بخوانید !! وکیل طلاق توافقی
تغییرات قوانین و فتواها در طول زمان
در طول تاریخ، قوانین و فتواها در مورد طلاق سه طلاقه دچار تغییراتی شده است. با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی، برخی از فقها و حقوقدانان پیشنهاد داده اند که قوانین مربوط به طلاق سه طلاقه اصلاح شود تا حقوق زن بهتر تضمین شود.
تفاوت طلاق و سه طلاقه
در نگاه اول، ممکن است تصور شود که طلاق و سه طلاقه هیچ تفاوتی با هم ندارند، اما در واقع این دو مفهوم از نظر حقوقی و فقهی تفاوت‌های مهمی با هم دارند.
یکی از مهم ترین تفاوت‌های طلاق و سه طلاقه در موضوع رجوع است. در طلاق معمولی، مرد می تواند تا قبل از پایان عده، به همسر خود رجوع کند و زندگی مشترک را از سر بگیرد. اما در طلاق سه طلاقه، امکان رجوع وجود ندارد مگر اینکه زن با مرد دیگری ازدواج کرده و سپس طلاق بگیرد (محلل).
شرایط و تشریفات طلاق معمولی و سه طلاقه ممکن است متفاوت باشد. مثلاً در برخی موارد، برای طلاق سه طلاقه، نیاز به حضور دو شاهد عادل است.
طلاق و سه طلاقه آثار حقوقی متفاوتی بر حقوق و تکالیف زوجین دارند. مثلاً در طلاق سه طلاقه، زن حق مطالبه مهریه کامل را دارد، در حالی که در طلاق معمولی، ممکن است برخی از حقوق زن محدود شود.
همچنین بخوانید !! وکیل حقوقی
چرا سه طلاقه متفاوت است؟
حکم سه طلاقه در قوانین مختلف و ادیان مختلف متفاوت است. در اسلام، حکم سه طلاقه با هدف حفظ کرامت زن و جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های عجولانه مرد وضع شده است. به عبارت دیگر، با تعیین شرایط سخت تر برای طلاق سه طلاقه، قانونگذار قصد داشته است تا زوجین را به حفظ زندگی مشترک تشویق کند.
همچنین بخوانید !! وکیل امور ثبت احوال
وضعیت سه طلاقه در قوانین ایران
در قانون مدنی ایران، حکم سه طلاقه به طور صریح بیان شده است. ماده 1057 قانون مدنی مقرر می دارد که زنی که سه مرتبه متوالی همسر یک نفر بوده و مطلقه شده، بر آن مرد حرام می‌شود، مگر اینکه به عقد دائم، به زوجیت مردی دیگری درآمده و پس از وقوع نزدیکی با او به واسطه طلاق یا فسخ یا فوت، فراق حاصل شده باشد.
شرایط رجوع و ازدواج مجدد با زن سه طلاقه
همانطور که پیشتر بیان شد، طلاق سه طلاقه به معنای حرام شدن زن برای مرد است. اما این حرمت مطلق نیست و در شرایط خاصی امکان ازدواج مجدد وجود دارد.
براساس ماده 1057 قانون مدنی ایران، برای اینکه زنی که سه بار طلاق گرفته بتواند مجدداً با شوهر سابق خود ازدواج کند، باید شرایط زیر فراهم شود:
ازدواج با محلل: زن باید پس از طلاق سوم با مرد دیگری (محلل) ازدواج کند.
وقوع نزدیکی: بین زن و مرد محلل باید رابطه زناشویی برقرار شود.
انحلال نکاح: ازدواج با محلل باید به یکی از طرق زیر منحل شود:
طلاق از سوی محلل
فسخ نکاح به دلیل عیوبی مانند عدم بکارت یا بیماری‌های مسری
فوت محلل
شاید این سوال پیش آید که چرا قانونگذار چنین شرط سختی را برای ازدواج مجدد زن سه طلاقه قرار داده است؟ دلیل اصلی این امر، حفظ کرامت زن و جلوگیری از تصمیم گیری‌های عجولانه است. با قرار دادن این شرط، قانونگذار قصد داشته است تا مردان را به دقت در تصمیم گیری برای طلاق تشویق کند.
شش طلاقه و نه طلاقه
اگر زنی که یک بار شرایط رجوع از سه طلاق را طی کرده است، مجدداً سه بار دیگر از شوهر سابق خود طلاق بگیرد، به او “شش طلاقه” گفته می شود. در این صورت، زن برای همیشه برای شوهر سابق خود حرام می شود.
همچنین اگر این روند تکرار شود و زن برای نهمین بار طلاق بگیرد، به او “نه طلاقه” گفته می‌شود که حکم آن مانند لعان است و زن و مرد به طور دائم از یکدیگر جدا می شوند.
ماده 1058 قانون مدنی به صراحت بیان می‌کند که زنی که نه بار طلاق گرفته باشد، برای همیشه برای شوهر سابق خود حرام می‌شود. این حکم نشان می‌دهد که قانونگذار به شدت به موضوع طلاق و حفظ کرامت زن اهمیت می دهد.
مهریه زن سه طلاقه
یکی از مهم ترین سوالاتی که در خصوص طلاق سه طلاقه مطرح می‌شود، این است که آیا زنی که سه بار طلاق گرفته، همچنان حق دریافت مهریه را دارد یا خیر؟ پاسخ به این سوال از آن جهت اهمیت دارد که طلاق سه طلاقه معمولاً با پیچیدگی‌های حقوقی و عاطفی همراه است و زن ممکن است در وضعیت آسیب پذیری قرار بگیرد.
مهریه، حقی است مستقل از طلاق
مهریه حقی است که به محض وقوع عقد نکاح، برای زن ایجاد می‌شود و ارتباط مستقیمی با طلاق ندارد. به عبارت دیگر، مهریه به عنوان یک دین مالی بر ذمه مرد است و صرف نظر از اینکه طلاق به چه شکلی رخ دهد (عادی، بائن یا سه طلاقه)، زن حق مطالبه آن را دارد.
مهریه در طلاق سه طلاقه
در صورتی که زنی سه بار طلاق گرفته باشد، مرد موظف است مهریه هر یک از ازدواج‌ها را به او پرداخت کند. حتی اگر این ازدواج‌ها به صورت متوالی و با رجوع مرد بوده باشد، زن حق دارد تمام مهریه‌های تعیین شده را مطالبه کند. این حکم در قرآن کریم نیز تصریح شده است و در قوانین مدنی ایران نیز به صراحت به آن اشاره شده است.
دلایل پرداخت مهریه در طلاق سه طلاقه
مهریه حق مالی زن است و نباید به دلیل طلاق از او سلب شود.
مهریه به عنوان نوعی جبران خسارت برای زنی که از زندگی مشترک خارج می‌شود، در نظر گرفته می شود.
تعیین مهریه سنگین، مرد را به حفظ زندگی مشترک تشویق می‌کند و از تصمیم‌گیری‌های عجولانه برای طلاق جلوگیری می‌کند.
شرایط پرداخت مهریه
شرایط پرداخت مهریه در طلاق سه طلاقه، مانند سایر انواع طلاق، به توافق طرفین یا حکم دادگاه بستگی دارد. زن می‌تواند به صورت کامل یا قسطی مهریه خود را مطالبه کند. همچنین، در صورت عدم پرداخت مهریه، زن می‌تواند از طریق مراجع قضایی برای وصول آن اقدام کند.
نکات مهم در مورد مهریه زن سه طلاقه
مهریه، دینی است که بر ذمه مرد است و تا زمان پرداخت کامل، از او ساقط نمی شود.
میزان مهریه در عقد نکاح تعیین می‌شود و می‌تواند به صورت نقدی، سکه، یا اموال منقول و غیرمنقول باشد.
زوجین می‌توانند در خصوص نحوه پرداخت مهریه توافق کنند.
در صورت اختلاف بین زوجین در خصوص مهریه، دادگاه صالح به رسیدگی است.
کلام پایانی
طلاق سه طلاقه یکی از پیچیده ترین مسائل حقوقی در حوزه خانواده است که با تبعات اجتماعی و روانی قابل توجهی همراه است. در چنین شرایطی، مشاوره حقوقی دقیق و تخصصی از سوی وکلایی که در این حوزه تخصص دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
تیم حقوقی فرشید گراوند تبار به عنوان یکی از تیم های متخصص و با تجربه در حوزه حقوق خانواده، می توانند در زمینه مشاوره و پیگیری امور مربوط به طلاق سه طلاقه، خدمات و راهنمایی های لازم را به شما ارائه دهند.
پس همین حالا از طریق شماره های درج شده در سایت وکیل خوب با این تیم حقوقی تماس حاصل نمایید.
خدمات تیم حقوقی فرشید گراوند تبار :
وکیل ملکی ، وکیل مهاجرت ، وکیل بین المللی ، وکیل چک ، وکیل مهریه ، وکیل نفقه
